Siefert (Siewert, Sivert, Syfert, Syfertus) Paweł (1586–1666), organista i kompozytor. Ur. w Gdańsku (chrzest 23 V), był synem Pawła, prokuratora (pełnomocnika prawnego), i Zuzanny.
Naukę muzyki zaczął S. zapewne w Gdańsku. Od r. 1607, prawdopodobnie przez dwa lub trzy lata, równocześnie z Samuelem Scheidtem i Heinrichem Scheidemannem, studiował organy i kompozycję w Amsterdamie u J. Pieterszoona Sweelincka korzystając ze stypendium gdańskiej Rady Miejskiej. W r. 1611 zabiegał o wakujące stanowisko organisty kościoła Najśw. Marii Panny w Gdańsku. Przegrawszy konkurs wyjechał do Królewca (H. Rauschning). Nieprawdopodobne, by wpis w r. 1613 do księgi uczniów Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego dotyczył S-a, odnosi się on raczej do innej, młodszej osoby o tym samym imieniu i nazwisku (P. Szafran, Z. Nowak, D. Popinigis). S. przebywał w Królewcu zapewne do r. 1616 i pełnił tam funkcję organisty w kościele staromiejskim. W l. 1616–23, lub krócej, mieszkał w Warszawie, gdzie był organistą w polskiej kapeli królewskiej za kapelmistrzostwa Asprilia Pacellego. Dn. 23 IX 1623 S. otrzymał nominację na stanowisko organisty kościoła Najśw. Marii Panny w Gdańsku. W r. 1627 ubiegał się o kapelmistrzostwo w tym kościele, lecz przegrał konkurs z Kasprem Försterem starszym. Do końca życia pełnił funkcję organisty. S. pozostawał w stałym konflikcie z kapelmistrzem i wieloma muzykami z kapeli. W sporze tym, dotyczącym przede wszystkim podziału kompetencji i spraw finansowych, kilkakrotnie interweniowała Rada Miejska, która w r. 1640 zagroziła S-owi zwolnieniem ze stanowiska (H. Rauschning). S. zmarł w r. 1666 w Gdańsku, został pochowany w kościele Najśw. Marii Panny.
Z zawartego w r. 1613 małżeństwa z Marią Schwiris (jedyną swą żoną) miał S. kilkoro dzieci, m.in. syna Benedykta i córki: Dorotę i Concordię.
Szersze znaczenie miał spór teoretyczny pomiędzy S-em i kapelmistrzem królewskim Markiem Scacchim, który w „Cribrum musicum ad triticum Siferticum…” (Wenecja 1643) poddał analizie pierwszy tom Psalmen Davids, nach francösischer Melodey oder Weise in Musie componiert (Gd. 1640) gdańskiego organisty. Utwory, należące zgodnie z systematyką muzyki Scacchiego do prima pratica i rozpatrywane z tego punktu widzenia, zawierały wiele usterek w zakresie kontrapunktu i prowadzenia melodii. W „Lettera per maggiore informatione” (W. 1644) Scacchi ujął w punktach zasady, których jego zdaniem S. nie opanował w sposób wystarczający, stosował bowiem w psalmach na terenie prima pratica środki dozwolone jedynie w seconda pratica. S. próbował bronić swojego stanowiska w traktacie Anticribatio muska ad avenam Schacchianam (Gd. 1645), nie znalazł jednak zrozumienia w ówczesnych kręgach muzycznych Północnej Europy. W „Iudicium Cribri musici” (W. [1649]) Scacchi zamieścił kilkanaście listów, otrzymanych od muzyków z różnych ośrodków tej części Europy, a popierających jego stanowisko, i tym samym opowiadających się przeciw S-owi. Dzisiejsza ocena psalmów S-a nie jest tak jednoznaczna. Rozpatrywane pod kątem muzycznej interpretacji tekstu słownego, są one niekiedy uważane za charakterystyczne dla muzyki niemieckiej XVII w. z typowym dla niej mieszaniem gatunków, ze stylistyczną różnorodnością w ramach jednego utworu przeciwstawianą włoskiej opozycji prima i seconda pratica (V. Nitschke).
I tom Psalmen Davids S-a stanowi opracowanie wybranych 12 psalmów z kalwińskiego psałterza Goudimela, w niemieckim tłumaczeniu A. Lobwassera z Królewca, w realizacjach na 4 lub 5 głosów i bassus generalis: zawiera ponadto jeden koncert religijny na 3 głosy i bassus generalis z tekstem niemieckim oraz jeden koncert na 4 głosy i bassus generalis z tekstem łacińskim. Są to w istocie tradycyjne polifoniczne motety chorałowe z dodanym niejako, nie mającym większego znaczenia basem instrumentalnym (najczęściej bassus generalis ma charakter basso sequente) oraz ewentualnie innymi instrumentami dublującymi lub zastępującymi glosy wokalne. Zbiór Psalmorum Davidicorum, ad Gallicam melodiam […] pars II, wydany w Gdańsku w r. 1651, dedykowany Janowi Kazimierzowi Wazie, został opatrzony miedziorytem Wilhelma Hondiusza z r. 1649, przedstawiającym S-a trzymającego w dłoniach zapis kanonu Vivat rex Casimir. W r. 1659 S. usunął z wydania swój portret, zmienił datę publikacji oraz tekst dedykacji, którą skierował teraz do grafa Magnusa de La Gardie, stojącego na czele szwedzkiej delegacji paktującej z Polakami w sprawie pokoju oliwskiego. Zbiór obejmuje 15 psalmów na 4–8 głosów, bassus generalis i instrumenty, czterogłosowy koncert religijny oraz ośmiogłosową canzonę instrumentalną. Kompozycje te można określić jako koncertujące motety chorałowe. Ze względu na wyraźnie wydzielane wewnętrzne ustępy miały one istotne znaczenie w procesie kształtowania się kantaty chorałowej. Inne utwory wokalne S-a to: Canticum seu Symbolum divi Ambrosii et Augustini Te Deum laudamus (Gd. 1642), Epithalamium solemnitati nuptiali Augustiis […] ac 6 choris (Gd. 1646), zaginiony później monumentalny utwór poświęcony Ludwice Marii Gonzaga i wykonany najprawdopodobniej podczas królewskich uroczystości weselnych w Gdańsku w r. 1646, oraz Melisma harmonicum (Gd. 1647).
Utwory instrumentalne S-a, poza wymienioną zespołową canzoną wydaną w Psalmorum […] pars II, przeznaczone na organy, zachowały się w niewielkiej liczbie, w formie rękopisów. Są to, stylistycznie pokrewne z twórczością Sweelincka oraz innych twórców tzw. północnoniemieckiej szkoły organowej, wariacje chorałowe, m.in. Puer natus in Bethlehem, opracowania motetów, np. Benedicam Dominum Orlanda di Lasso, pawana i 13 fantazji, z których jedna tylko jest na pewno autorstwa S-a. Kompozycje S-a zostały opublikowane w: „13 Fantasien a 3.” (wyd. M. Seiffert, Leipzig 1942), „Choralbearbeitungen und freie Orgelstücke der deutschen Seelinck-Schule” (wyd. H. J. Moser i T. Fedtke, Kassel–Basel 1954), „46 Choräle für Orgel von J. P. Sweelinck und seinen deutschen Schülern” (wyd. G. Gerdes, Mainz 1957), „Danziger Kirchen-Musik, Vokalwerke des 16. bis 18. Jahrhunderts” (wyd. F. Kessler, Neuhausen–Stuttgart 1973), „Danziger Instrumental-Musik des 17. und 18. Jahrhunderts” (wyd. tenże, Neuhausen–Stuttgart 1979), „Danziger Orgel-Musik des 16. bis 18. Jahrhunderts” (wyd. tenże, Neuhausen–Stuttgart 1988).
Portret (miedzioryt) W. Hondiusza z r. 1649, w B. PAN w Gd., reprod. w m.in.: Historia Gdańska, Gd. 1982 II ilustr. 186; – Estreicher; Eitner R., Biographisch-Bibliographisches Quellen-Lexikon, Leipzig 1899–1904 IX; Die Musik in Gesch. u. Gegenwart, XII; The New Grove Dictionary of Music and Musicians, London 1980 XVII; Riemann, Musik-Lexikon, II; Göhler A., Verzeichnis der in der Frankfurter und Leipziger Messkatalogen der Jahre 1564 bis 1759 angezeigten Musikalien, Leipzig 1902 (reprint 1969); – Dahlhaus C., Cribrum musicum. Der Streit zwischen Scacchi und Siefert, w: Norddeutsche und nordeuropäische Musik, Kassel 1965 s. 108–12; Erdman J., Fantazje organowe Paula Sieferta, w: Muzyka w Gdańsku wczoraj i dziś, T. 1: Kultura muzyczna północnych ziem Polski, 3, Gd. 1988 s. 73–81; Frotscher G., Geschichte des Orgel-Spiels und der Orgel-Komposition, Berlin 1935 I; Nitschke V., Skizze zum Wort-Ton-Verhältnis in der Kompositionstechnik Paul Sieferts (1586–1666) am Beispil seiner „Psalmen Davids”, w: Muzyka w Gdańsku wczoraj i dziś, T. 2: Kultura muzyczna północnych ziem Polski, 6, Gd. 1992 s. 107–34; Palisca C. V., Marco Scacchi’s Defense of Modern Music (1649), w: Words and Music: the Scholar’s View… in Honor of A. Tillmann Merritt, Cambridge, Mass. 1972 s. 189 235; Popinigis D., Sylwetka Pawła Sieferta w świetle źródeł, w: Muzyka w Gdańsku wczoraj i dziś, T. 1: Kultura muzyczna północnych ziem Polski, 3, Gd. 1988 s. 57–71; Rauschning H., Geschichte der Musik und Musikpflege in Danzig, Danzig 1931; Seiffert M., Paul Siefert, Biographische Skizze, „Vierteljahrschrift für Musikwissenschaft” Jg. 7: 1891 s. 397–428; Szafran P., Nowak Z., [Wstęp do:] Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, W.–P. 1974; Szweykowski Z. M., Musica moderna w ujęciu Marka Scacchiego, Kr. 1977; – AP w Gd.: rkp. 354/314 k. 154, rkp. 354/315 k. 85, 141, rkp. 354/349 k. 51, rkp. 354/351 k. 189.
Barbara Przybyszewska-Jarmińska